Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Dit is de zesennegentigste aflevering van de Livius Nieuwsbrief, een maandelijks verschijnend mailtje voor mensen met belangstelling voor de antieke wereld. Het wordt uitgegeven door Livius.
De nieuwsbrief is gratis en u kunt hem doorsturen aan wie u maar wil; voor adreswijzigingen en afmeldingen volstaan uitsluitend mailtjes naar nieuwsbrief@livius.nl.
Zomaar eens een cursus uit het Liviusaanbod: kom naar de lezingen luisteren waarmee we traditioneel het najaarsseizoen openen! Dit keer over islamitische kunst.
Jona Lendering (redactie)
======================================
NIEUW OP DE LIVIUS-WEBSITE
Met dank aan Michel Gybels: Le Clos de la Lombarde, ofwel Romeins Narbonne.
Op onze zustersite LacusCurtius de volledige tekst van Onasander (Grieks en Engels) en de Afrikaanse oorlog van ps.-Caesar.
Uw redacteur gebruikt de Makkabeeënopstand om enkele historische vuistregels uit te leggen.
Museumstukken in juli: het Sumerische scheppingsverhaal, een Fenicisch koningsgraf, een kleitablet over de substituutkoning, een dood paard, een fragment van de Dode Zee-rollen, een sarcofaag met informatie over de slag bij Marathon, een koptische feniks,
======================================
EGYPTE
Dat Egypte ooit heer en meester was over Kanaän, werd deze maand weer eens onder de aandacht gebracht door de vondst van een sfinx in Tel Hazor. Nou ja, alleen de voorpoten dan.
Het maandelijkse gesleep met mummies: 1, 2, 3.
Het gaat niet goed met het cultureel erfgoed in Egypte (meer; meer). Vergelijk de situatie in het Catharinaklooster.
En verder: Tell el-Murra, Abu Rawash opnieuw, Amarna, El-Alamein en het Syrische Klooster in Wadi Natrun.
======================================
HET OUDE NABIJE OOSTEN
Het deprimerende verhaal over Syrië begint te vertrouwd te worden, dus als journalist zoek je iets anders, maar deze journalistieke insteek is wel er curieus. Vergelijk overigens Jordanië. In Irak is daarentegen zicht op verbetering.
En verder: Alacahöyük, Kültepe (Kanesh), Babylon (leuk).
======================================
DE OUDE GRIEKEN (en omgeving)
Hum. Tegenwoordig zien we de oude Grieken niet meer als unicum maar als onderdeel van de grotere Mediterrane wereld – althans, dat wordt als het ei van Columbus gepresenteerd. Je zou denken dat het overdrijven van het Griekse belang alleen maar slechte, op achttiende-eeuwse modellen teruggaande wetenschap was.
Een Minoïsche pier kwam op curieuze wijze in het nieuws.
Aardig stukje over veelbelovend onderzoek naar Heraclea Pontica op De Krim.
Een mooi mozaïek uit Amasia (de stad van Strabo).
De Turkse berichtgeving over oude Griekse steden is altijd weer onderhoudend omdat de woorden “Griekse stad” zo keurig worden vermeden: Tieion aan de Zwarte Zee dit keer.
En verder: de Riace-krijgers, graffiti in Smyrna, Alabanda, Nikaia, Sredna Gora, Sagalassos, Yeronissos en de dood van een krijger.
======================================
ROME EN ZIJN RIJK
Men blijft maar punische scheepsresten vinden, dit keer bij Pantelleria.
En verder: Pompeii, meer Pompeii, een mooi mozaïek, Ostia, Pompeiopolis, Hierapolis, Abdoun, Tivoli en een Visigotische necropool.
======================================
BENOORDEN DE ALPEN
Tijdens de Ronde van Frankrijk blogde Miko Flohr over wat er zoal in Gallië is te zien: Mariana, Cemenelum, Ernaginum, Bargnères, Haut Bécherel, Tours, St.Amand, Lyon, Vaison, Mons Seleucus, Embrun, een weg, Gilly-sur-Isère, Aix en Parijs.
Het maandelijkse lijstje uit Groot-Brittannië: een IJzertijdfort bij Cardiff, Cirencester, Greyfriars, Heslington, het kerkje van Maryport opnieuw, Rutland, Yeovill.
Het afkalvend draagvlak van de Nederlandse archeologie treffend verwoord.
Er komt een expositie over de Harzhorn, maar de journalist die erover schreef, had z’n dag niet.
En verder: Bonn.
======================================
ISRAËL, JODENDOM EN CHRISTENDOM
Het was deze maand moeilijk te missen dat in Assen een expositie is begonnen over de Dode Zee-rollen. Recensie van de expositie. Recensie van het boek. En zomaar een snipper.
Ook niet te missen deze maand: een ongelooflijke hoeveelheden kletskoek. Achtereenvolgens werd beweerd
Deze hemeltergende nonsens trok de aandacht: Israël werd voorwerp van kritiek en van satire en uw redacteur mocht het komen uitleggen op de EO-radio, kijk maar. Het echte nieuwsfeit is dat de pers inmiddels door heeft hoe manipulatief oudheidkundige persberichten zijn.
Overigens kan het, qua bijbelse archeologie, altijd dwazer. En ook dát kan weer worden overtroffen.
Wat niet gehypet was, was een korte inscriptie uit Jeruzalem, geschreven in de tiende eeuw, die leuk bewijs vormt dat men in de tijd van het vroege koninkrijk ook in die stad kon schrijven. Daarna begon de discussie over wat er nu eigenlijk stond: 1, 2, 3, 4. De inzet van die discussie is de taal van de inscriptie: laat Kanaänitisch of vroeg Hebreeuws?
Kwakarcheoloog begint rechtszaak tegen een wetenschapper die een spa een spa, een trog een trog en een kwakarcheoloog een kwakarcheoloog noemt.
En verder: Huqoq en Jeruzalem 1, 2. Het maandelijkse stukje over geruzie rond de Tempelberg ontbreekt dit keer.
======================================
OVERIG
Helemaal blij word je van dit stuk over ontstaan van de akkerbouw – echt interessant.
Steve Sailor legt nog eens uit waarom het maken van historische parallellen onverstandig is met als voorbeeld de Muur van Hadrianus en de Amerikaans-Texaanse grens.
De schade tijdens de Arabische Lente in Libië was tot nu toe serieus, maar de toeristische plekken aan de kust waren buiten schot gebleven. Niet langer dus.
======================================
BOEKEN
De boekenrubriek in de Livius Nieuwsbrief wordt verzorgd door Lujzika Adema van Kooten van de Amsterdamse Athenaeumboekhandel.
Hein van Dolen schreef een prachtig geïllustreerd boekje om mee te nemen op grand tour naar Griekenland: Op reis door Griekenland. Compact, helder, mooi en vol wetenswaardigheden. Hier is een recensie te lezen.
Over recensies gesproken, lees hier over het nieuwe boek over de Dode Zeerollen van Mladen Popovic. Informatief, groot en rijk geïllustreerd.
Th Last Pagans of Rome, van Alan Cameron, is volgens kenners het beste boek over de late oudheid sinds tijden. Tegenover de heersende opvatting dat de ‘heidenen’ lijnrecht tegenover de Christenen stonden, beargumenteert Cameron dat het onderscheid tussen christen en niet-christen lang niet zo scherp was als steeds is aangenomen. Sterker nog: aristocraten van verschillende geloofsrichtingen vormden samen een culturele elite die nog lang bleef putten uit de klassieke traditie. Na twee jaar enkel als hardcover beschikbaar te zijn, is nu eindelijk ook de paperback verschenen.
We blijven in de Late Oudheid, en in de mengelmoes aan geloven toentertijd: Met The Orphic Hymns hebben Apostolos N. Athanassakis en Benjamin W. Wolkow zich gewaagd aan een uitgebreide editie van de Orphische hymnen. Vertalingen, verklaringen en annotaties van alle overgeleverde hymnen, die de auteurs in het midden van de derde eeuw plaatsen (al zijn ze wellicht veel ouder), en die gewijd zijn aan zowel specifieke goden als aan allerhande natuurkrachten.
Niet alleen de Late Oudheid zorgt de laatste tijd voor een groot aantal nieuwe publicaties, ook de (zeer) vroege geschiedenis staat veel in de aandacht. Zo was er onlangs in het Metropolitan Museum of Art een tentoonstelling te zien over Babylon. Als resultaat daarvan is nu een rijk geïllustreerd symposiumverslag verschenen: Cultures in Contact. Het staat vol achtergronden over het contact tussen de culturen in het gebied van Mesopotamië tot Middellandse Zee in het tweede millennium voor Christus.
======================================
INTERNET
De opkomst van het internet is voor wat betreft de relatie tussen wetenschap en publiek de belangrijkste ontwikkeling van de laatste jaren geweest. Het gevolg is een overaanbod aan informatie, waaruit mensen selecteren. Daardoor kunnen slechte auteurs met een goede communicatiestrategie de universiteiten buitenspel zetten, zoals in onder andere de oudheidkunde gebeurt. Maar ook binnenin de wetenschap zelf speelt het selectiemechanisme: een voorbeeld uit de mediëvistiek, geschreven door Liviusdocent Richard Kroes.
======================================
EN TOT SLOT
Van Lego kun je alles maken. De Atheense akropolis bijvoorbeeld.
======================================
Oude nieuwsbrieven zijn te raadplegen via de website van het Rijksmuseum van Oudheden (2009, 2010, 2011, 2012, 2013) en bij Aantekeningen bij de Bijbel. Als u de nieuwsbrief wil steunen, kunt u een donatie doen op rekeningnummer 67.07.91.121 t.n.v. Livius, o.v.v. Ondersteuning Nieuwsbrief. Dank u wel.
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
