Context
Literatuur
Vertalingen

Mattheus 19:9

Algemeen

Aantekeningen

Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, [die] doet overspel, en die de verlatene trouwt, doet [ook] overspel.

• wie zijn vrouw verlaat, Sommigen menen dat dit alleen slaat als men in ondertrouw was (meestal met een verwijzing naar Mat. 1:19 waar Jozef Maria wil verlaten). Echter dit is niet erg waarschijnlijk omdat volgens de Mozaïsche wetgeving het al normaal was om dit te doen als de man iets schandelijks had gevonden (Deut. 24:1), wat we hier zien is dat Jezus juist de lat een stuk hoger stelt en nog maar één reden geeft waarom men zou mogen scheiden, nl. als de vrouw zelf overspel had gepleegd. Zie verder de aantekeningen bij Mattheus 5:31-32.
• anders dan om hoererij, ook in Mattheus 5:32 wordt dit beschreven, terwijl in Markus 10:11 en Lukas 16:18 het niet wordt genoemd.

Vertaalnotities

Zie hier voor een verklaring van de gebruikte coderingen.
    Zie hier over het gebruik van de interlineair.

Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, [die] doet overspel, en die de verlatene trouwt, doet [ook] overspel.

• εἰ μὴ ἐπὶ "anders dan" schijnt een wijziging van Erasmus te zijn (Leslie McFall, Erasmus and Divorce in Matthew 19:9 (2014)), echter in andere oudste manuscripten lezen we μὴ ἐπὶ ^{G3361 G1909} "behalve voor, tenzij" waardoor de uitzonderingsclausule niet anders wordt. In de parallelteksten Mattheus 5:32 staat παρεκτος ^G3924, terwijl in Markus 10:11 en Lukas 16:18 het wordt overgeslagen. De Peshitta heeft het ietwat afwijkende ܕܠܐ ܓܘܪܐ "die geen overspel heeft gepleegd" (hoewel sommigen het vertalen als "without a charge of Gura (adultery)" Lapid Jewish Aramaic New Testament).
• πορνεία ^G4202 "onwettige seksuele omgang"; Dit kan meer zijn dan alleen hoererij.
• και ο απολελυμενην γαμησασ μοιχαται "en die de verlatene trouwt, doet [ook] overspel", Origenes (2^de eeuw n.C) geeft "Maar weet dat we in veel [exemplaren] niet vinden 'degene die met een gescheiden vrouw trouwt overspel pleegt'" (Origenes Fr. Matt. 104, s. GCS, Or 12.3:59); Augustinus (ca. 420 n.C.) geeft "Het kan heel goed zijn dat sommige van de manuscripten, zowel Grieks als Latijn, deze laatste woorden niet hebben, namelijk degene die trouwt met een vrouw die gescheiden is door haar echtgenoot overspel pleegt, als onderdeel van de bergrede van de Heer. is omdat wat dit zegt wordt geïmpliceerd door de eerdere verklaring, hij haar ertoe brengt overspel te plegen. Hoe kan de gescheiden vrouw een overspelige vrouw worden zonder dat de man die met haar trouwt een overspelige wordt?" (Augustinus, De conjugiis adulterinis 1.10; cf. Wieland Wilker, Matthew, p. 76; Roy Kotansky, The Early Papyri, "Gospel-Parallel" Variants, and the Text of the New Testament in the Second Century, p. 257). Zeer waarschijnlijk is dit gedeelte overgenomen van Mattheus 5:32 om deze teksten met elkaar in overeenstemming te brengen.

• μὴ ἐπὶ πορνείᾳ καὶ γαμήσῃ ἄλλην ‭א C E F G H K L (W omissie καὶ) Z Δ Θ Π Σ 078 28 157 180 205 565 579 700 892 1006 1010 1071 1079 1195 1230 1241 1242 1243 1253 1292 1342 1344 1365 1424 1505 1546 1646 2174 (28 1009 2148 l²²⁶ l⁸⁰⁵ l⁸⁵⁴ l⁸⁷¹ γαμήσει) Byz Lect (l²²⁶ πορνείας) (l¹⁶⁶³ πορνείαν) it^l vg syr^s syr^p syr^h arm eth^pp eth^ms? geo Basil Jerome (ς εἰ μὴ) WH; παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν μοιχᾶται] (zie Mat. 5:32) p^25(vid) B 0233 f1 l⁵⁴⁷ it^ff1 (syr^pal) cop^bo eth^TH slav Origen Cyril; παρεκτὸς λόγου πορνείας καὶ γαμήσῃ ἄλλην (zie Mat. 5:32) D f13 33 (597) l¹⁸⁴ l¹⁰¹⁶ it^a it^aur it^b it^c it^d it^e it^f it^ff2 it^g1 it^h it^q it^r1 vg^mss (syr^c) cop^sa (cop^bo(ms)) cop^mae eth^ro? Origen^lat Chrysostom Speculum; καὶ γαμήσῃ ἄλλην (zie Mark. 10:11) 1574; μὴ ἐπὶ πορνείᾳ καὶ γαμήσῃ ἄλλην, ποιεῖ αὐτὴν μοιχευθῆναι C^* (N omissie καὶ γαμήσῃ ἄλλην) 1216; παρεκτὸς λόγου πορνείας καὶ γαμήσῃ ἄλλην, ποιεῖ αὐτὴν μοιχευθῆναι (zie Mat. 5:32) syr^pal
• μοιχᾶται καὶ ὁ ἀπολελυμένην γαμήσας μοιχᾶται E F G H K 28 157 180 205 597 700 892 1006 1071 1242 1243 1292 1342 1344 1365 1646 2148 2174 Byz Lect ς WH^mg; μοιχᾶται καὶ ὁ ἀπολελυμένην γάμων μοιχᾶται N O W Y Z Δ Θ Π 078 0233 f¹³ 33 (565) (579 ἀπολελυμένην ἀπὸ ἀνδρός) 1009 1010 1079 1195 1230 1253 1424 1505 l¹⁸⁴ l⁵⁴⁷ (it^aur it^c it^f it^q vg syr^p syr^h cop^bo arm eth geo slav γαμήσας of γάμων) NR^mg ND Riv^mg Dio; μοιχᾶται ‭א C D L S Z 2^* 69 209^* 828 1241 1546 l²⁵³ l³⁰⁵ l⁸⁴⁵ l¹⁰⁷⁴ it^a it^b it^d it^e it^ff1 it^ff2 it^g1 it^h it^l it^r1 vg^ms syr^c syr^s cop^sa cop^bo(ms) Origen Chrysostom WH^text NA NR^text CEI Riv^text TILC Nv NM; καὶ ὁ ἀπολελυμένην γάμων μοιχᾶται (zie Mat. 5:32) (B γαμήσας) C^* f1 1216 syr^pal cop^bo; ὡσαύτως καὶ ὁ γάμων ἀπολελυμένην μοιχᾶται p²⁵ (cop^mae); "en die de verlatene trouwt, doet [ook] overspel." komt niet voor in alle handschriften (derhalve ook niet in de NBG51, NBV en WV96)
• Lacune in minuscule 261, ε 282 (C.R. Gregory, Textkritik des Neuen Testamentes, p. 173): Mat. 10:21-11:1; 14:25-19:21; Luk. 24:39-53; Joh. 20:15-21:19;
• Lacune in minuscule 396, ε 217 (C.R. Gregory, Textkritik des Neuen Testamentes, p. 185-186): Mat. 1:1-23:27;
• Lacune in minuscule 416, ε 422 (C.R. Gregory, Textkritik des Neuen Testamentes, p. 187-188): Mat. 1:1-25:36; 26:17-27:17; 27:35-Mark. 2:25; Joh. 18:8-21:25;

Koop nu

Commentaar

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!