Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
Een sekte, ook wel nieuwe religieuze beweging (NRB) genoemd, is een subgroep van een religieus, politiek of filosofisch geloofssysteem, meestal een afscheiding van een grotere groep. Hoewel de term oorspronkelijk een classificatie was voor religieus gescheiden groepen, kan deze nu verwijzen naar elke organisatie die zich afbreekt van een grotere organisatie om een andere reeks regels en principes te volgen. Dr. Reender Kranenborg geeft de volgende definities: "Een sekte is een groep mensen die zich van een bestaande religie heeft afgescheiden of daar los van is komen te staan. … een sekte is 'een groep, waarin men door een bepaalde leer of een bepaald persoon te volgen, zich verwijderd heeft van de oorspronkelijke religie'" (R. Kranenborg, p. 74-75).
In de Bijbel lezen we dat de Farizeeën (Hand. 15:5) en Sadduceeën (Hand. 5:17) als aparte sekten, in de zin van groepen, van het Jodendom worden genoemd. Toen het christendom zijn opgang deed werden ze sekte der Nazarenen (Hand. 24:5) of gewoon sekte (Hand. 28:22) genoemd. In de moderne zin van het woord sekte, kan men het christendom beschouwen als een sekte die is voortgekomen uit het Jodendom.
Het Nederlandse woord sekte (zn. vrl.) is ontleend aan Latijn secta en is een vrouwelijk vorm van het voltooid deelwoord, welke is afgeleid van het werkwoord sequi "volgen", fr. secte (WNT, Sekte), of van secare "snijden" (P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997): Van Dale Etymologisch woordenboek). Het huidige scala aan betekenissen van sekte is beïnvloed door verwarring met het gelijknamige (maar etymologisch niet verwante) Latijnse woord secta (de vrouwelijke vorm van het voltooid deelwoord van het werkwoord secare "snijden, knippen"), in de zin van dat er een afscheiding heeft plaatsgevonden van de oorspronkelijke groep.
Een van de betekenissen van αἵρεσις G139 is 4) een groep mensen die hun eigen opvattingen hebben (sekte of partij) 4a) van de Sadduceeën 4b) van de Farizeeën 4c) van de christenen 5) geschillen die ontstaan door verschil van opvattingen of doelstellingen
Sinds begin 21ste eeuw is de term nieuwe religieuze beweging (NRB), in het Engels new religious movement (NRM), in zwang gekomen, om de negatieve connotatie rondom de termen sekte en cultus weg te nemen. Hierbij is nieuwe religieuze een leenvertaling van het Japans shinshūkyō (新宗教) en waarmee de Japanners de proliferatie van nieuwe religies in de jaren na de Tweede Wereldoorlog in hun land beschrijven.
Een cult is de vertaling van sekte in het Engels.
Toch valt er het een en ander over te zeggen, over de verschillende terminologie; want het mag duidelijk zijn dat er geen eenduidige definitie is van de term sekte of cult. Daarnaast wordt de term nieuwe religieuze beweging (NRB) gebruikt, om de negatieve sfeer rondom de termen weg te nemen: het maakt het echter niet duidelijker op.
In de Verenigde Staten worden de termen cult en sect juist anders gebruikt dan in Nederland / Europa: daar wordt een sect als een afsplitsing in de leer gezien en een cult als “gevaarlijk systeem”.
Ook wordt er in bepaalde situaties ook gesproken in positieve zin van een cult(figuur) of bijvoorbeeld een cult wijn: dan gaat het om de grote populariteit die er mee samenhangt (cultfaq.org).
Er zijn een aantal benaderingswijzen om een sekte te definiëren (wanneer is een groepering een sekte?). Twee mogelijkheden om dat te doen is:
Om vast te stellen of een groepering een sekte is, kan je de volgende criteria nemen (J. Lalich, Escaping Utopia…):
Er is een vragenlijst samengesteld waarmee men enigszins kan bepalen of een groep een sekte is, of dat iemand zich in een sekte bevindt.
Binnen het christendom zijn veel denominaties met allerlei verschillende interpretaties. Een sekte onderscheidt zich van een denominatie daar ze haar eigen interpretaties verabsoluteert en daarmee de denominaties afwijst als valse religie (al zal dat niet altijd hardop worden gezegd). Omgekeerd is een sekte een groepering die zodanig afwijkt van het mainstream christelijk geloof dat haar leerstellingen door de rest van de denominaties absoluut zullen worden afgewezen. In die zin worden bijvoorbeeld de Rooms Katholieke kerk en Pinksterbeweging als aparte denominaties gezien en niet als sekten. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Jehovah getuigen en de Mormonen die om de bovengenoemde redenen wel als sekten worden bezien.
Paulus waarschuwt voor dit soort andere evangeliën in zijn brief aan de Galaten: "Ik verwonder mij erover dat u zich zo snel afwendt van Hem Die u in de genade van Christus geroepen heeft, naar een ander evangelie, terwijl er geen ander is; al zijn er ook sommigen die u in verwarring brengen en het Evangelie van Christus willen verdraaien. Maar zelfs als wij, of een engel uit de hemel, u een evangelie zouden verkondigen, anders dan wat wij u verkondigd hebben, die zij vervloekt. Zoals wij al eerder gezegd hebben, zo zeg ik ook nu weer: Als iemand u een evangelie verkondigt anders dan wat u ontvangen hebt, die zij vervloekt." (Gal. 1:6-9 HSV). Tegen de Corinthiërs schrijft Paulus dat ze zich verontreinigen met een ander evangelie: "Want ik beijver mij voor u met een ijver van God. Ik heb u immers ten huwelijk gegeven aan één Man om u als een reine maagd aan Christus voor te stellen. Maar ik vrees dat, zoals de slang met zijn sluwheid Eva verleid heeft, zo misschien ook uw gedachten bedorven worden, weg van de eenvoud die in Christus is. Want als er iemand komt die een andere Jezus predikt, die wij niet gepredikt hebben, of als u een andere geest ontvangt dan die u ontvangen hebt, of een ander evangelie, dat u niet aangenomen hebt, dan verdraagt u dat best." (2 Cor. 11:2-4 HSV). Als het om een ander Evangelie gaat dan dat Christus brengt dan is het geen evangelie van Christus en dus niet christelijk.
Zie hoofdartikel → Lijst bekende sekten
Zit men in een sekte en wil men daaruit treden dan kan dit (soms) grote problemen opleveren. Gelukkig zijn er een aantal professionele instellingen die hierbij helpen.
Aangemaakt 17 oktober 2018, laatst bijgewerkt 9 augustus 2020
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
