Aantekeningen bij de Bijbel
Vragen, overdenkingen en achtergronden over de Bijbel,
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
welke resulteren in allerlei aantekeningen.
De Messiaanse beweging (in het Engels ook wel Messianic Judaism) en steeds vaker ook Hebrew Roots Movement genoemd, is een moderne syncretische groepering die het christendom combineren met het jodendom (E. Kessler, p. 292). Dit uit zich met name in steun aan het Joodse volk en het houden van de Oudtestamentische voorschriften van de feest- en gedenktijden.
Hoewel in de Engelstalige literatuur weinig tot geen onderscheid wordt gemaakt qua benaming tussen deze beweging en Joden die tot het christendom zijn overgegaan, kan men niet stellen dat alle christelijke Joden automatisch tot deze beweging behoren. In het Nederlands taalgebied worden deze christelijke Joden dan ook Messiasbelijdende Joden genoemd. In de praktijk blijkt dat de Messiaanse beweging vooral bestaat uit niet-Joden (Bremmer & Stehouwer, p. 19) en de meesten gemeenten zelfs helemaal bestaan uit niet-Joden.
De Messiaanse beweging ontstond in de jaren 60 van de vorige eeuw in Amerika. De hereniging van Jeruzalem in 1967 speelde hierbij een belangrijke rol en wordt zelfs gezien als de vervulling van Lukas 21:24. Een andere belangrijke factor was dat steeds meer christenen de Vervangingstheologie afwezen en de Joodse identiteit steeds belangrijker begonnen te vinden. In de jaren 80 van de vorige eeuw waaide het over naar Europa. Sommigen zien ze als een variant of opvolger van de Brits Israël en Efraïm beweging, de laatste ook wel Two House Movement genoemd (IAMCS, p. 13-18) en beschouwen het zelfs als een nieuwe variant van de Vervangingstheologie (IAMCS, p. 5-6; → Leerstellingen).
In Nederland is de Messiaanse beweging nog relatief jong, de oudste messiaanse gemeente in Nederland, Beth Yeshua te Amsterdam, werd pas in 1991 gesticht. Sindsdien zijn meerdere gemeenten ontstaan en hebben veel van deze gemeenten zich verenigd in het Messiaans Platform. In 2002 ging het platform ter ziele na stukgelopen discussies over de vraag of hun aanhangers zich zouden moeten laten besnijden. In 2006 werden pogingen ondernomen om het nieuw leven in te blazen (Trouw, 30 juni 2006). Op dit moment is het niet duidelijk of het platform nog bestaat en actief is.
Op dit moment zijn er zo'n zestigtal gemeenten in Nederland (Yeshua haTorah, Lijst Messiaanse Gemeentes).
De beweging is zeer divers, de verschillen tussen de onderlinge gemeenten en aanhangers kunnen zeer groot zijn omdat er geen overkoepelend classis of synode bestaat. Onderstaande leerstellingen kunnen dan ook per gemeente dan wel aanhangers in meer of mindere mate worden gehouden. Tevens is er een zoektocht gaande naar de identiteit van de beweging (Bremmer & Stehouwer, p. 17-18), waarbij sommigen zichzelf zien als een Israëliet uit de tien stammen (Bremmer & Stehouwer, p. 41, 51). Bij dit laatste komt dan wel de vraag op of dit niet een nieuwe variant van de Vervangingstheologie is (IAMCS, p. 5-6) omdat zij zich identificeren als Israëlieten. Niet geheel vreemd wenden zij in een enkel geval zich helemaal van het christendom af en gaan dan over tot het jodendom, zoals de voormalig voorganger Bert Woudwijk van de inmiddels opgedoekte evangelisch-messiaanse Shalom Gemeente uit Dordrecht (MessiaNieuws, 10 mei 2016).
Zij beschouwen zich als erfgenamen van de Tenach (het Oude Testament), die zij omarmen als basis van het Evangelie (RD, 15-05-2015). De beweging zoekt een verbinding tussen het Jodendom en christendom (R.J. Kraai, De ontsluierde bruid. Messiaanse gemeenten in Nederland in hun zoektocht naar identiteit) en accepteert derhalve het Talmoedisch Jodendom, welke zij door God geïnspireerd zien. Om diezelfde reden wijzen ze de kerkgeschiedenis af, omdat deze door het "Grieks denken" zou zijn beïnvloed en in hun ogen heidens is.
Kenmerkend is dat zij christelijke termen zoals Jezus, Oude en Nieuwe Testament zoveel mogelijk vermijden. Waarbij er een voorliefde is om deze zoveel mogelijk te Hebraïseren, of op zijn minst een Hebreeuws aandoende klank te geven. Zo wordt Jezus Yeshua genoemd (strikt genomen is dit Aramees en zou het Yehôshûa H3091 moeten zijn), terwijl het Nieuwe Testament vaak door hen B’riet Chadasja "nieuwe verbond" wordt genoemd (wat een gelijke vertaling is, daar testament ook een verbond is), of zelfs wordt afgewezen omdat het teveel heidense elementen bevat (Wilma van der Maten, De zoektocht naar Joden in Rawalpindi).
Voor sommige woorden hebben ze niet direct een Hebreeuwse benaming en geven dan een andere omschrijving, bijvoorbeeld het kruis wordt een "executiepaal" genoemd (Beth Yeshua) of een "boom" (IAMCS, p. 25), omdat het kruis een heidens symbool zou zijn (Wilma van der Maten, De zoektocht naar Joden in Rawalpindi).
Over het algemeen beschouwen ze Jezus als God, of de Zoon van God, maar spreken niet van een Drie-eenheid. Enkelen hebben de godheid van Jezus losgelaten (Yeshuah haTorah, 25 feb. 2015) en zien Hem als Messias (CIP, Waarom steeds meer christenen zich aansluiten bij de Messiaanse beweging, 24 aug. 2018), terwijl anderen zelfs zover gaan dat ze Jezus nog slechts zien als een messias en zichzelf beschouwen als een soort joden (EOVisie, 4 januari 2007; Terdege, 4 maart 2009; CIP, 11 mei 2016). Ze zien het aanbidden van Jezus zelfs als afgoderij (Yeshuah haTorah, Aanbid de Middelaar niet!; 27 jan. 2014) of zien hem zelfs helemaal niet meer als Messias (EOVisie, 4 januari 2007; CIP, 11 mei 2016).
De rol van de Heilige Geest is volgens hen in de kerkgeschiedenis onderbelicht en er wordt voorbijgegaan aan de mogelijkheid dat dat de Heilige Geest door de generaties, tradities en de geschiedenis heen werkt (Bremmer & Stehouwer, p. 53).
Binnen de beweging zijn er die zich geen christen noemen omdat dit een negatieve weerklank zou hebben bij de Joden en zij zich om die reden niet met de christenen willen associëren. Zij noemen zich liever "gelovige van Yeshua" of "messiaans gelovige". Enkelen noemen zich alleen "christen" of "messiaans christen" als ze met christenen in gesprek willen (Bremmer & Stehouwer, p. 18).
Vaak wordt gesteld dat toen de niet-Joden zich bekeerden en aansloten "kregen deze niet-Joden (gojim) conflicten over de Joodse gebruiken en zonderden zich van deze groep af en vermengden zich met wereldse gebruiken. Hieruit en op deze manier ontstond het Christendom." (Beith Tikvah, Wij zijn Beith Tikvah). Dit is erg kort door de bocht, daar in Handelingen 15 en ook andere plekken juist het omgekeerde blijkt en dat de Joden er problemen mee hadden en veroorzaakten. Ook wordt volledig genegeerd dat na de vernietiging van de tempel er binnen het Jodendom een rigoureuze wijziging plaatsvond en dat het huidige Jodendom op sommige punten dichter bij de islam staat dan bij het christendom (EOVisie, 4 januari 2007).
Zij zijn van mening dat Joden die in Jezus geloven automatisch onderdeel uitmaken van hun beweging. Zo lezen we op de website van de messiaanse gemeente 'Beth HaTikvah' "Wij geloven dat God met name in de afgelopen eeuw een bijzonder werk is begonnen doordat vele Joodse mensen in Jesjoea hun Messias hebben (h)erkend. Zij zijn en blijven Joods vanwege hun natuurlijke afstamming via de vader of moeder. Velen van hen ontdekten dat ook het evangelie Joods is. Daardoor is er een beweging ontstaan van het herstel van de wortels van het geloof; een beweging waar Joden en niet-Joden verenigd zijn" (Beth HaTikvah, Geloofsbasis), echter in de praktijk zijn geen of zeer weinig Messiasbelijdende Joden lid van de messiaanse beweging (Bremmer & Stehouwer, p. 19).
Daarnaast valt regelmatig op dat zij tijdens discussies geen onderscheid maken tussen Joden en christenen uit de heidenen, omdat volgens hen er 'geen Jood en geen Griek meer' is (o.a. op basis van Romeinen 11 waar wordt gesproken over het enten op de olijfboom). Dit heeft als gevolg dat dit tevens een argument voor hen is om de Mozaïsche wetgeving te volgen omdat die dan ook voor hen zou gelden omdat zij nu gelijk aan Joden zijn. Dit is een gedachte die uit o.a. de Efraim beweging is overgenomen.
Zij zijn van mening dat de Oudtestamentische (of Mozaïsche) wetgeving nog steeds voor iedereen van kracht is en houden zich daar in meer of mindere mate aan. Op Social Media zien we regelmatig dat door aanhangers plaatjes worden geplaatst waaruit zou blijken dat het doel van de komst van de messias was om de heidenen naar de Thora (de Mozaïsche wetgeving) te leiden. De besnijdenis, die volgens hen ook voor niet-Joden geldt, is volgens hen een bekrachtiging van het verbond (Beth Yeshua).
Uit Handelingen 15:1ev. blijkt echter dat het niet noodzakelijk is dat niet-Joden zich laten besnijden (cf. 1 Cor. 7:18-19; Gal. 5:2; Col. 2:11ev.; etc.). Ook wordt bij deze Apostolische vergadering besloten dat het voor niet-Joden niet noodzakelijk is om de wet van Mozes na te leven (Hand. 15:19-20, 24, 28-29) en wat later nog eens wordt herbevestigd (Hand. 21:24-25). In zijn brief aan de Galaten gaat Paulus uitvoerig op deze materie in en begint zijn betoog zelfs met dat het een "ander Evangelie" is (Gal. 1:6). Tegen Timotheüs beschrijft Paulus hen die toch terug willen naar de wet zelfs als "willende leraars der wet zijn, niet verstaande, noch wat zij zeggen, noch wat zij bevestigen" (1 Tim. 1:7).
Een probleem is echter dat ze zich niet letterlijk aan de wetgeving houden, bv. in Deuteronomium 17 lezen we
2 Als in uw midden, binnen een van uw poorten die de HEERE, uw God, u geeft, een man of vrouw gevonden wordt die doet wat slecht is in de ogen van de HEERE, uw God, door Zijn verbond te overtreden, 3 en als deze persoon andere goden gaat dienen en zich voor die neerbuigt, of voor de zon, de maan of heel het leger aan de hemel, wat ik niet geboden heb, 4 En het wordt u aangezegd, en gij hoort het; zo zult gij het wel onderzoeken; en ziet, het is de waarheid, de zaak is zeker, zulk een gruwel is in Israël gedaan; 5 Zo zult gij dien man of die vrouw, die ditzelve boze stuk gedaan hebben, tot uw poorten uitbrengen, dien man [zeg ik], of die vrouw; en gij zult hen met stenen stenigen, dat zij sterven.
En in Deuteronomium 21
18 Wanneer iemand een opstandige, ongehoorzame zoon heeft die niet naar de stem van zijn vader en naar de stem van zijn moeder luistert, en hij, ook als zij hem gestraft hebben, niet naar hen luistert, 19 moeten zijn vader en zijn moeder hem grijpen en naar buiten brengen, naar de oudsten van zijn stad, naar de poort van zijn woonplaats. 20 Zij moeten tegen de oudsten van zijn stad zeggen: Deze zoon van ons is opstandig en ongehoorzaam, hij luistert niet naar onze stem, hij gaat zich te buiten en is een dronkaard. 21 Dan moeten alle mannen van zijn stad hem met stenen stenigen, zodat hij sterft. Zo moet u het kwaad uit uw midden wegdoen.
Dit zijn slechts een tweetal voorbeelden waar men zich niet aan houdt en daarmee dus al de wet overtreden. Overigens genoemde teksten maken het juist voor Joden die tot Jezus gaan extra moeilijk, omdat zij van de mede-Joden kunnen verwachten dat die hen om die reden willen doden of in het gunstigste geval zullen doodverklaren (zie bv. de biografieën van C.S. Duijtsch, E. van Praag).
Zij houden zich aan de Oudtestamentische voorschriften om de feest- en gedenktijden te vieren en noemen deze "Gods Feesten" of Moadim, Moedim, Moediem en welke volgens hen "een schaduw der toekomstige dingen" (Col. 2:17) zijn. Zij stellen om die reden dat het "geen Joodse Feestdagen" zijn (Thoragenade, Bijbelse feesten), hoewel wei in de evangeliën lezen dat ze een "feest der Joden" worden genoemd (Joh. 5:1; 6:4; 7:2). Daarnaast gaat men voorbij aan het feit dat in Leviticus God Zijn feesten specifiek instelt voor het volk Israël (Lev. 23:2, 24, 34) en niet voor de andere volken. Het sterven van Jezus en uitstorting van de Heilige Geest zien zij als een vervulling van de Oudtestamentische voorjaarsfeesten, met het idee dat de najaarsfeesten in de toekomst vervult zullen worden.
Nieuwtestamentische en christelijke feesten wijzen zij pertinent af omdat zij die beschouwen als van heidense oorsprong (W. Verwoerd, p. 146-173), of beweren dat die van de Joden zijn gestolen zoals bv. Pinksteren (Kees Bloed, Pinksteren werd door het christendom gestolen). Opmerkelijk is dat zij met geen enkel overtuigend en oorspronkelijk bewijs komen (zie de pagina's Kerst en Pasen waar in diverse artikelen dit wordt behandeld).
Verder is het opmerkelijk dat ze een nieuw feest hebben geïntroduceerd en welke het 'Bazuinenfeest', 'Dag van de Bazuin' of Yom HaSjofar wordt genoemd (WakeUp.nu, 8 sept. 2018; Mayaan Yeshua, JOM HASJOFAR) en een variant is op Rosh HaSjanah, maar tegelijkertijd ook volgens hen het profetische feest is waarop Jezus zal terugkomen. In het Oude Testament wordt slechts eenmaal gesproken over een יֹ֥ום שֹׁופָ֖ר ywōm šwōfār "dag der bazuin" (Sef. 1:16) en waar dan wordt gesproken dat God Zijn oordeel zal vellen over Israël en waarmee met het geluid van de bazuinen of sjofars de alarmkreten worden bedoeld voor de nadere vijand.
Men gaat er vanuit dat Jezus tijdens loofhuttenfeest is geboren (WakeUp.nu, 2 december 2017), zij baseren zich dan op de tempeldiensten en dat Zacharia behoorde tot de achtste afdeling, Abia (Luk. 1:5). Echter vergeten wordt dat deze diensten doorlopend waren door de jaren heen en dat sinds de instelling bij David deze meermalen is onderbroken. Hierdoor is het onmogelijk te bepalen in welke maand Zacharia in de tempel was (zie tempeldiensten waar dit uitgebreider wordt behandeld).
Op basis van de hierboven genoemde feesten spreekt men ook liever over de kalender die God heeft ingesteld, de zogeheten Godskalender (cf. Emile-Andre Vanbeckevoort, Wake Up!) die ze ook wel de Bijbelse kalender noemen. Het probleem is dat de enige kalender die God heeft ingesteld in Exodus 12 is (Ex. 12:2; 13:4) en dat daarvan slechts enkele maanden van zijn overgeleverd. In de rest van de Bijbel zien we dan ook dat tijdens en na de ballingschap de Babylonische kalender in zwang komt en blijkbaar voor de Joden geen enkel probleem was. We zien dan ook dat de Messiaanse beweging in deze verder wil gaan dan het Jodendom zelf, hoewel in de praktijk zij geen weet hebben van de verschillende kalenders en in de praktijk een afgeleide van de Babylonische kalender gebruiken.
De beweging leest de Oudtestamentische wetgeving letterlijk en houden dan ook om die reden de sabbat omdat er staat "Gedenkt den sabbatdag, dat gij dien heiligt" (Ex. 20:8) en niet "vier de zondagsrust". Het vasthouden aan de zondag als de dag waarop christenen samenkomen is voor de meeste mensen van deze beweging een breekpunt (CIP, Waarom steeds meer christenen zich aansluiten bij de Messiaanse beweging, 24 aug. 2018), temeer daar volgens hen er geen enkele aanwijzing is over de zondag in het Nieuwe Testament en de zondag zelfs een "gruwel in Gods oog" en "één van de ergste leugens die er is" (Bremmer & Stehouwer, p. 36-37). Ook hier gaan ze er aan voorbij dat de eerste christenen op zondag bijeenkwamen (Hand. 20:7; 1 Cor. 16:2) en dat ze deze dag zelfs τη κυριακη ημερα "des Heeren dag" noemen (voor verdere discussie zie → zondag).
Tijdens de bijeenkomsten wordt veelal de parasha, de wekelijkse lezing uit de Thora door de Joden, aangehouden en waarbij daarnaast soms nog een stuk uit het Nieuwe Testament wordt gelezen.
Volgers van de Messiaanse beweging stellen dat ook Joden die geloven in Jezus Christus, de Messiasbelijdende Joden, tot hun beweging behoren. Dit, naast het feit dat volgers van de beweging zichzelf als Israëlieten beschouwen (Bremmer & Stehouwer, p. 41, 51), heeft als gevolg dat in hun geschriften en leerstellingen dan ook geen of nauwelijks onderscheid wordt gemaakt. We zien dit bijvoorbeeld bij de gemeente 'Beth HaTikvah' die in hun logo 'Messiasbelijdende Gemeenschap Veenendaal' heeft staan en zo de verkeerde suggestie wekt dat ze Joden zijn (Beth HaTikvah, website). In de praktijk blijkt dat slechts een enkele Messiasbelijdende Jood zich heeft aangesloten bij deze beweging.
Omdat in het Engelstalig woordgebruik bijna geen onderscheid is in terminologie en vanwege het dominante gedrag van de volgers van de Messiaanse beweging is het voor buitenstaanders vaak moeilijk om te volgen wie nu wie is. Een goed voorbeeld hiervan is op Wikipedia te zien waar sinds 2006 een ware strijd wordt gevoerd omdat enerzijds Joden zoveel mogelijk de Joodse volgers van Christus (=Messiasbelijdende Joden) onder de tafel willen schuiven, terwijl aan de andere kant volgers van de Messiaanse beweging zoveel mogelijk hun standpunten willen incorporeren, met als gevolg dat geen onderscheid meer is tussen twee totaal verschillende begrippen, nl. 1) de Messiasbelijdende Joden die, zoals de naam al zegt, Joden zijn die Jezus Christus als hun persoonlijke Verlosser belijden, en 2) niet-Joodse christenen die vanwege hun religieuze overtuiging of visie aansluiting zoeken bij het Jodendom (zie de overlegpagina voor de discussie). Hierdoor is een zeer verwarrend artikel ontstaan, waarin het gedachtegoed van de Messiaanse beweging de overhand heeft en waar (zover voor hun ideologie belangrijk) elementen van de Messiasbelijdende Joden in hun gedachtegoed is opgenomen. Per 2018 is de titel van het artikel op Wikipedia gewijzigd in Messiaanse beweging en waaruit we mogen concluderen dat het artikel daarover gaat en niet over Messiasbelijdende Joden (ondanks dat die benaming foutief meermalen wordt gebruikt).
Het is dan ook terecht dat Dirk van Gelderen spreekt over Messiaanse beweging als "een soort christelijk judaïsme" en de constatering doet "Soms loopt dat erop uit dat ze ook hun geloof in de Heere Jezus vaarwel zeggen" (Dirk's visie, 11 aug. 2016). Ook Philipp Trostianetzky, ds. Johannes Rottenberg en andere Messiasbelijdende Joden riepen, tijdens hun vele evangelisatiewerk onder Joden, nooit op om bij het Judaïsme te blijven of daarnaar terug te keren, maar juist om op Jezus te zien. De opleving aan het einde van de 19de – begin 20ste eeuw onder de Joden tot het christendom is dan ook totaal anders dan de ideologie van de Messiaanse beweging en heeft daar dan ook niets mee te maken.
Aangemaakt 2 september 2016, laatst gewijzigd 3 september 2023
     |
Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!
