Literatuur
Bijbelteksten

Strafwetgeving (dieren)

In vroegere tijden was er strafwetgeving voor dieren, ook wel een dierenproces genoemd, wat inhield dat als een dier schade toebracht het dier en mogelijk ook de eigenaar daarvoor juridisch gestraft kon worden.

Bijbel

De eerste keer dat we lezen dat een dier gestraft wordt voor wat die heeft gedaan is in het Paradijs als de slang Eva heeft verleid (Gen. 3:14-15).

Na de zondvloed lezen we dat als een mens wordt gedood, ongeacht of het door een ander mens of een dier wordt gedaan, de moordenaar gedood dient te worden (Gen. 9:5-6). Dit wordt later meer uitgewerkt in de Mozaïsche wetgeving waar we lezen dat als een rund een man of vrouw doodt het rund gestenigd zal worden (Ex. 21:28). Blijkt bovendien dat de eigenaar wist dat het dier 'stoterig' of gevaarlijk was, dan kreeg de eigenaar ook de doodstraf (Ex. 21:29). Als het rund een bediende aanviel dan moest het rund gedood worden en de eigenaar moest 30 shekels (de waarde van de bediende) betalen (Ex. 21:32). Ook als het dier een ander rund aanvalt en die laatste sterft dan moet er een vergoeding plaatsvinden (Ex. 21:35), terwijl als het bekend was dat het dier agressief was deze bovendien gedood moet worden (Ex. 21:36). Dit soort wetgeving zal stellig te maken hebben gehad dat in eerste instantie de eigenaar verantwoordelijk wordt gehouden dat hij maatregelen moet treffen. Daarnaast dat als het dier onbetrouwbaar is en er geen maatregelen zijn getroffen deze gedood moest worden om te voorkomen dat zo'n voorval zich nog eens voordoet.

Soortgelijke wetgeving is van toepassing als er bestialiteit heeft plaatsgevonden en waarbij zowel de persoon als het dier gedood worden (Lev. 20:15-16).

Geschiedenis

In de Codex Hammurabi zijn een tweetal wetten (§ 250-251) die lijken op die we in de Bijbel lezen (Ex. 21:28-32), echter hier wordt het dier niet ter dood gebracht maar moet de eigenaar een schadebedrag betalen. Deze wetgeving is dan ook een stuk lichter dan die in de Bijbel is beschreven.

In Europa konden dieren van de 13^de eeuw tot de 18^de eeuw strafrechtelijk vervolgd worden en wat een dierenproces werd genoemd. Het laatste dierenproces in Nederland vond plaats in 1789 toen een stier, die in Baardwijk (tegenwoordig een wijk van Waalwijk) zijn eigenaar had gedood, ter dood werd veroordeeld (Echo van het Zuiden, 4 juni 1921):

Vergaderinge gehouden, bij Drossaard en Scheepeneu van Baardwijk, alle op Donderdag, den 16e Julij 1789!

Den Heere Drossaard, deezer heerlijkheijd, Exhibeert Pmo., attestatie, van twee consonante, en irreprochable getuijgen, en ten 2° Declaratoir, van den chirurgijn Verschuuren waar bij ten duijdelijksten consteert, dat den persoon van Hendrik Pullens, inwoonder alhier, op Zondagavond, geweest zijnde den 12e Julij, laatstlede; door desselvs eijge stier, of bul, op een zeer geweldige wijse, is aangetast, en, onaangesien alle toegevoegde hulp, van het Leeven ter dood is gebragt geworden, En hoe zeer hem Drossaard, geene Borgerlijke weth, hoe ten deeze, opsigte behoort gehandelt te worden, en een Beest eijgentlijk gesprooken, geene misdaat kan begaan, zoo belet dit egter, naar des Drossaards insien niet, dat dergelijk Beest, met de dood strafbaar zij, ten minsten exteerd hier van meer dan Een Gebod in de Goddelijke Weth, bij voorbeelt Exodus 21 vrs. 28 en 29; vergeleeken met Genesis 9 vrs 5. alwaar met zoo veele woorde geboode wordt: „Ende wanneer een osse, eenen man ofte vrouwe stoot, dat hij sterft: zal de osse seekerlijk gestenigt worden, ende zijn vleesch en zal niet gegeeten worden, maar de Heere des osses zal onschuldig zijn; maar indien de osse te vooren stootig geweest is, ende is zulix zijnen Heere overtuijgt is ende hij hem niet bewaard en heeft, ende hij doodet eenen man ofte vrouwe, zoo zal dien osse gesteenigt worden, ende zijn Heere zal ook gedood worden ;”
stemmende hier meede over een onderschijdene Regtsgeleerde schrijvers, verhaelen, de gevallen, van Geregtelijke, plegtige, en voorbeeldelijke straffe, omtrent Beesten geoeffent, En nadien hij Drossaard, niet wil, of kan ontveijnsen, met dit zoo singulier geval, eenigsints, verleegen te zijn, en evendaarom veijligst heeft geoordeelt, hetzelve, onder het Regterlijk—oog, van hun Ed. Agtbare, te brengen, en in overweeging, te geeven, of dezelve, met hem op grond voors:, en ingevolge de sentimenten van deskundige, niet soude kunnen goetvinden, de Eijgenaren, van den in deezen bedoelde stier, offhul, speciaal te ordonneeren, en te gelasten, denzelven stier, off bul, ten overstaan, van hem Drossaard, en twee Leede, uijt Ued: Agtbare Collegie, te dooden, of te doen en laten dooden, met verderen Last, om die daarna, in, en onder de Aarde, te delven, of wel zodanig anders, ten dien opsigte, op eene politieque wijse, te disponeeren, als UEd: Agtbare, op de meest civielste wijsen, zullen oordeelen te behooren.

Waar op gedelibereert zijnde, is goetgevonden, en verstaan, den voors: stier, of Bul, over, en ter zaake, in dit rapport vermeld, te doen, of te laten dooden, en daar op denzelven, nae dat alvoorens, de huijt hem zal zijn afgedaan, ten eijnde die door de eijgenaren, tot een goede prijs, te worden gemaakt, onder de aarde, te doen, en laten delgen, op dat van het vleesch, niet en worde gegeeten, ter agtervolging, van welke, de Heere Drossaard, benevens Scheepenen, zig zullen sisteeren, ter plaatse alwaar de dooding zal geschieden. wordende den Heere Drossaard, voor de, in deeze ten faveure der Justitie aangewende devoiren bedankt :

Aldus gerapporteert, en Politieq-geresolveert, mitsgaders geauthoriseert, op dato voors:, door, en bij de ondergetijkende;

(get) EF. v. Dewerken Drst.
(get) J. v. Herwijnen
(get) C. Ketelaar.
(get) A. van Vessem
(get) A. Treffers
(get) J. De Reus.
(get.) Lambertus Smits
     “Mij Present!
(get) Wm. Boeder! Sris.

Aangemaakt 30 september 2021

Zie de huisregels welk commentaar wordt opgenomen!