Literatuur
Bijbelteksten

Daniel (boek)

Daniel, een van de profetische Bijbelboeken van het Oude Testament.

Boek Daniël

• In het vroege Jodendom werd Daniël als een profeet gezien (Flavius Josephus, Antiquities, 10.266-268). Na de opkomst van het christendom beschouwden de rabbijnen hem meer als een ziener en niet als een profeet (Talmoed, Megillah 3a, Sanhedrin 94a). Het verschil in status tussen het Jodendom en christendom wordt zichtbaar dat het boek Daniel bij het Jodendom bij de Kethuvim en bij het christendom tussen de grote en kleine profeten (A. Berlin, Jewish Studybible, p 1642).
• Een deel (Dan. 2:4-7:28) is geschreven in het Bijbels Aramees
• Wanneer is het ontstaan? De klassieke christelijke visie is 6e eeuw v. Chr. De moderne (wetenschappelijke) visie is: tweede eeuw v. Chr.
• Dit vanwege: 1) visie op profetie 2) taalkundige argumenten 3) historische fouten
• Indeling in twee delen: Dan. 1-6 (hofverhalen) en Dan. 7-12 apocalyptische profetieën

Auteur

Zie: Daniël

De tijd van Daniël

Het boek omvat de periode van 605 v. Chr. (eerste ballingschap) tot 536 v. Chr. (het derde jaar van Cyrus, Dan. 10:1), bijna 70 jaar, de gehele periode van de Babylonische ballingschap.
Er zijn veel problemen rond de precieze chronologie.

• 605 v. Chr. - Nebukadnezar koning van Babel             
• 605 v. Chr. - Eerste ballingschap               
• 597 v. Chr. - Tweede ballingschap (2 Kon. 24:14,18)   
• 586 v. Chr. -  Derde ballingschap   (2 Kon. 25:8-11)   (verwoesting van de tempel)
• 562 v. Chr. -  Dood van Nebukadnezar           
• 562- 556 v. Chr. -  Strijd om de macht tussen diverse familieleden van N. (Evil-Merodach, Nerig-lissar, Labashi-Marduk)
• 556- 539 v. Chr. -  Nabonidus , laatste koning van Babylon   
• 539 v. Chr. -  Belsassar, zoon en co-regent van Babel   
• 539 v. Chr. -  Val van Babylon (Dan. 5:30,31)       
• 539 v. Chr. - ? -   Darius de Medier  (koning onder Cyrus)  
• 559 - 530 v. Chr. -   Cyrus (de Grote) = Kores (stichter van het Perzische Rijk)

Genre van het boek Daniël

Hoofdstuk 1 t/m 6: hofverhalen: didactische functie: nl. om te leren hoe te handelen bij vervolgingen. Kern: Spr. 29:25, daarom relevant voor joden en christenen die vervolgd worden: als je God gehoorzaamt, zul je zelfs in Babel succes hebben!
Hoofdstuk 7 t/m 12: apocalyptische profetieën.
Wat is apocalyptiek? Definities:

• "eindtijdprofetie";
• "profetie in code";
• "een openbaring die de hemelse realiteit voor de ziener zichtbaar maakt";
• "tekst, die uit drie kenmerken bestaat: a) een verhalend kader b) een openbaring door bemiddeling (van al dan niet hemels wezen)  c) inhoud gericht op eschatalogische en hemelse werkelijkheid.

Algemene kenmerken (anders dan bij profetie)

• Nauwgezette eschatologie (bij profetie: veel vager: "In die dagen")
• Openbaring door bemiddeling; soms reis naar een andere wereld of hemel (bij profetie: dmv. profeet)
• Ongebruikelijke (soms bizarre) beeldspraak (in profetie: normale beeldspraak)
• Ontstaan in tijd van onderdrukking
• Deterministische visie op de geschiedenis (profetie is vaak voorwaardelijk)
• Onder pseudoniem geschreven (?)
• Beeldspraak heeft dubbele functie: ze openbaart en houdt geheim.

Implicaties:

• Hoe letterlijk alles te nemen, bijv. getallen?
• Kunnen we alles begrijpen, of is het doel dat we niet alles begrijpen?
• Niet alleen bedoeld voor de tijd van Antiochus Epiphanes IV, of de Romeinse tijd, maar voor alles wat daarna komt?

De visioenen

Aangemaakt 22 mei 2005, laatst aangepast 2 september 2024