De Pentateuch is een benaming voor de eerste vijf boeken uit de Bijbel. Door de Joden wordt het Thora genoemd.
Ten tijde van koning Josia (-639-608 v.C. cf 2 Kon 22&23) werden delen van de Deuteronomium teruggevonden. Sommige geleerden beweren dat dit wetboek zelfs de gehele Pentateuch was. Het oudst gevonden tekstfragment uit het Oude Testament is een zilveren amulet met de priesterzegen (Num. 6:24-26), te dateren in de zevende eeuw voor Chr. Meestal wordt als schrijver van de Pentateuch Mozes aangewezen, zie wat er staat in De 31:9, Ex 17:14, 24:4, 34:27, zie ook van Jezus Christus zegt in Joh 5:46-47, 7:19. Verdere argumenten zijn het taalgebruik, nergens in de Bijbel worden zoveel Egyptische leenwoorden gebruikt als in de Pentateuch. Bijbelboeken welke ten tijde van de ballingschap zijn geschreven bevatten veel meer Aramese leenwoorden (cf. Daniel, Ezra en Nehemia) Argumenten voor een jongere datum zijn te vinden in anachronismen in Numeri 21:14 waar wordt gesproken over het boek der oorlogen van de Heer en Genesis14:14 waar Abraham de vijanden volgt tot Dan, een plaats welke volgens Richt. 18:29 pas zo voor het eerst werd genoemd. Tot slot Deut. 1:1 waar wordt gesteld dat Mozes voor de rivier Jordaan deze woorden sprak, echter Mozes is nooit in Israël geweest. Echter deze argumenten zijn te weerleggen, als eerste wordt in de Bijbel wel meer over boeken geschreven die lang daarvoor bestonden, en in Deut 1:1 staat duidelijk dat Mozes niet in Israël was. Het punt betreffende de naam Dan is lastiger echter veel geleerden nemen aan dat Richteren onnauwkeuriger is dan de Pentateuch. Het ontstaan van de Pentateuch als redactioneel werk is zeer onwaarschijnlijk, de hypothese gaat er van uit dat men zelfs op woordniveau onderscheid kon aanbrengen. Echter deze is zo complex dat men zich beter kan afvragen of het niet logischer is dat de verschillende Godsnamen en aanduidingen toen niet hetzelfde was als nu: God, Heer, Eeuwige en dan het verschillende gebruik (soms in één zin) niet eerder stilistisch gebruik is, zoals dat ook in de rest van de Bijbel het geval is.
Vanuit historisch oogpunt blijkt dat de Pentateuch een getrouw beeld geeft van de geschiedenissen. De Exodus, de vernietiging van de Egyptische garde komen ook voor in de Ipuwer papyrus en andere geschriften, hoewel die zeer waarschijnlijk eerder slaan op een andere periode.
Zeer waarschijnlijk zijn de hoofdstukken van Genesis onder te verdelen in stukken welke apart zijn overgeleverd aan Mozes (Schepping-Zondvloed, Abraham-aartsvaders, Jozef), Exodus is meer een boek waarin de geschiedenissen van het joodse volk worden verhaalt zoals zij die ondervonden, de verdrukking in Egypte, de bevrijding en de tot stand koming van slaven tot een volk. Leviticus gaat veel meer in op de religieuze wetten en moet dan ook veel meer gezien worden als een handboek voor de Joodse offer- en eredienst. Numeri is een boek waarin de gebeurtenis van het Joodse volk in de woestijn wordt beschreven. Terwijl tot slot het boek Deuteronomium nog eens een verkorte versie is van Exodus, Leviticus en Numeri.
Aangemaakt 6 maart 2005